Η συνηθησμένη πορεία για το Ατζιλακόδασος ξεκινάει από την τοποθεσία Χαμόπρινα, περίπου 4,5 χλμ νότια…
Το Δάσος του Κρούστα
Το δάσος ή πάρκο του Κρούστα εχει πάρει το όνομα από το γειτονικό οικισμό Κρούστα Μεραμβέλλου Λασιθίου που ανήκει στον Δήμο Αγίου Νικολάου και βρίσκεται 16 χιλιόμετρα νότια της πόλης του Αγίου Νικολάου και 22 χλμ από την Ελούντα. Πάνω λοιπόν από τον Κρούστα και σε έκταση προς νότια-νοτιαοδυτικά εκτείνεται αυτό το υπέροχο και όμορφο δάσος μαζί με τα όμορα χωριά του το περιβάλλει: τις Μάλες, την Καλαμαύκα, την Ανατολή, την Κριτσά, την Πρίνα, το Καλό Χωριό. Είναι, αυτήν τη στιγμή, το μεγαλύτερο δάσος της Κρήτης, και σε έκταση και σε βιοποικιλότητα.
Αποτελείται από πεύκα κυρίως, βελανιδιές, σφενδάμους, αλλά έχει και κάποιες περιοχές ως ξέφωτα θα λέγαμε, στα οποία καλλιεργούνται εποχικά λαχανικά αλλά και αμπελώνες, όπως βεβαίως και αχλαδιές κυρίως, μηλιές κλπ.
Από τα πιο σημαντικά δάση της Ανατολικής Κρήτης, το σπάνιο δάσος του Κρούστα, απλώνεται την ευρύτερη περιοχή των νοτιο-ανατολικών Λασιθιότικων βουνών. Από το 2012 στην περιοχή έχει διαμορφωθεί από εθελοντές του τοπικού Πολιτιστικού Συλλόγου το Ιστορικό πάρκο δάσους Κρούστα, με στόχο την προστασία του δάσους και των αρχαιολογικών ευρημάτων. Η περιοχή εποικίστηκε συστηματικά και χρησιμοποιήθηκε εντατικά από τον άνθρωπο πριν από 4.000 χρόνια. Στην πρώϊμη Μινωϊκή Ανακτορική περίοδο (1900-1650 π.Χ.) κατασκευάστηκαν με ογκόλιθους αρκετές αγροτικές εγκαταστάσεις (μάνδρες, περίβολοι) μαζί με αγροικίες.
Τα εντυπωσιακά ευρήματα της Μινωικής περιόδου τεκμηριώθηκαν από την Zαμπίνε Μπέκμαν την περίοδο 2003-2012. Τότε, η αρχαιολόγος από τη Γερμανία (Sabine Beckmann), έκανε ανασκαφές και έρευνες μέσα στο δάσος και εντόπισε, μόνη της, με ιδία κεφάλαια, πάνω από τριακόσιες μινωικές θέσεις πάνω στο δάσος. Εχουμε να κάνουμε δηλαδή με ένα υπέροχο και εντυπωσιακό δάσος που έχει ιστορικό, αρχαιολογικό αλλά και οικολογικό υπόβαθρο.
Πέρα όμως από το αρχαιολογικό και ιστορικό ενδιαφέρον, η περιοχή προσφέρεται για απολαυστικές πεζοπορικές διαδρομές πάνω σε σηματοδοτημένα μονοπάτια, μέσα στο καταπράσινο δάσος, με εκπληκτική θέα προς το Κρητικό και Λιβυκό πέλαγος. Μεγάλη ποικιλία πουλιών και ζώων, καθώς και σπάνια ή ενδημικά φυτά μπορούν να εντοπιστούν μέσα στο οικοσύστημα. Λόγω του υψόμετρου (800-1000 μ.) το μικροκλίμα της περιοχής είναι πολύ ευχάριστο, καθώς τα παρακείμενα βουνά εμποδίζουν τους καυτούς καλοκαιρινούς και τους ψυχρούς χειμωνιάτικους ανέμους.
Άνω Σύμη και το οροπέδιο
January 19, 2024
Μια καταπληκτική διαδρομή στα νότια λασιθιώτικα όρη, κινούμενοι σε υψόμετρο 900-950μ και δίπλα στο υπέροχο…
Χρυσοπηγή – Μπέμπονας – Καβούσι
December 30, 2023
Η διαδρομή Χρυσοπηγή - Μπέμπονας - Καβούσι είναι εύκολη και περπατάτε σε ομαλό χωματόδρομο μέχρι…
Φαράγγι Ρίχτη
December 4, 2023
Το φαράγγγι Ρίχτη μήκους 5 χιλιομέτρων περίπου αρχίζει από το βουνό Όρνο, λίγο έξω απο…
Η ΣΗΤΕΙΑ
Το αν η σημερινή Σητεία είναι -ή όχι- χτισμένη στη θέση όπου βρισκόταν η αρχαία πόλη Ητις ή Ητεία μπορεί να αποτελεί αντικείμενο προβληματισμού για τους ιστορικούς, όχι όμως και για τον επισκέπτη που θα βρεθεί στους ήσυχους δρόμους της πατρίδας του Βιτσέντζου Κορνάρου, συγγραφέα του περίφημου «Ερωτόκριτου» των 10.000 στίχων. Η νοικοκυρεμένη κωμόπολη των 9.000 ψυχών αποδεικνύεται πολύ περισσότερο γραφική απ’ όσο αφήνει να εννοηθεί το πλήθος των σύγχρονων οικοδομημάτων της. Η απογευματινή βόλτα στο λιμάνι με τις παραδοσιακές ταβέρνες-ρακάδικα αλλά και το… τεστ κοπώσεως στους ανηφορικούς πεζόδρομους, που εξελίσσονται σε σκάλες, σου δίνουν μια άλλη αίσθησή της.
Την πιο εντυπωσιακή εικόνα της Σητείας, όμως, την έχεις από τον παραλιακό δρόμο που οδηγεί στο Βάι, οπότε, αν γυρίσεις να κοιτάξεις, έχεις μπροστά σου μια ζωγραφιά που ξεκινά από τη θάλασσα και τραβά προς τα πάνω, να συναντήσει μια οχυρωματική κατασκευή γνωστή ως Καζάρμα. Η τελευταία δεν αποτελεί το κάστρο της μεσαιωνικής πόλης, αλλά ένα από τα οικοδομήματά του (στρατώνα), και καταφέρνει σήμερα να αποτελεί σήμα κατατεθέν της σύγχρονης Σητείας. Εννοείται ότι δεν φεύγεις από τη Σητεία χωρίς να επισκεφτείς την Καζάρμα. Οχι μόνο επειδή αξίζει από μόνη της ως κατασκευή, αλλά και γιατί σου προσφέρει στιγμές χαλαρωτικής θέας προς τη θάλασσα.
Το αρχαιολογικό και το λαογραφικό μουσείο αναλαμβάνουν να ικανοποιήσουν τις πολιτιστικές-ιστορικές αναζητήσεις σου, θυμίζοντάς σου τη σχέση της ευρύτερης περιοχής με την ακμή του μινωικού πολιτισμού.
ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ
Η αναζήτηση ιστορικών μνημείων και λοιπών αξιοθέατων, αλλά και παραλιών, θα σε οδηγήσει, αναπόφευκτα, στο δρόμο που ήδη αναφέραμε, αυτόν που τραβά ανατολικά προς το Βάι, την αρχαία Ιτανο και το ακρωτήριο Σίδερο.
Στη διαδρομή σε περιμένει η πανέμορφη Μονή Τοπλού, με το 33 μέτρων καμπαναριό της. Λέγεται ότι πήρε το όνομά της από το κανόνι (στα τουρκικά: τοπ) που είχε για την άμυνά της. Υπάρχει ωστόσο και μια άλλη εκδοχή, ότι η ονομασία βγήκε από συγκοπή της φράσης «το πλούσιο μοναστήρι», καθώς η μονή διέθετε μεγάλη περιουσία. Την ονομασία αυτή, που αντικατέστησε την προηγούμενη Παναγία Ακρωτηριανή, το μοναστήρι την πήρε τον 17ο αιώνα. Σήμερα στη μονή λειτουργεί μουσείο.
Επόμενη στάση το φοινικόδασος. Οι περίπου 5.000 φοίνικες, που φύτρωσαν -σύμφωνα με μια εκδοχή- από τους χουρμάδες που πετούσαν οι φοίνικες έμποροι, συγκροτούν ένα μοναδικό για τα δεδομένα της χώρας μας θέαμα και έχουν αναπόφευκτα κάνει διάσημο το Βάι και την παραλία του, που «βουλιάζει» από κόσμο σε καθημερινή βάση. Φροντίζεις λοιπόν να βρεθείς νωρίς εδώ, γύρω στις 9-10 το πρωί, αν θέλεις να κολυμπήσεις ήρεμα.
Ιτανος και Ερημούπολη σε περιμένουν λίγο μετά και, αφού κάνεις τη σχετική επιμορφωτική στάση, αξίζει να συνεχίσεις προς τα ανατολικά, μέχρι τις εγκαταστάσεις του Ναυτικού, για να περάσεις πάνω από τη στενή λωρίδα γης που κόβει τη θάλασσα στα δύο, δημιουργώντας ένα ασυνήθιστο θέαμα.
Η πορεία προς τα νότια είναι η επόμενη λογική κίνηση, καθώς ο δρόμος σε φέρνει αρχικά στο Παλαίκαστρο, με τις μεγάλες αμμουδιές του Κουρεμένου (φημίζεται για το windsurf) και της Χιώνας, αλλά και τον αρχαιολογικό χώρο του Ρουσόλακου, με το περιώνυμο ιερό του Δικταίου Δία. Στη συνέχεια και αφού περάσεις από γραφικούς οικισμούς, όπως τα Κελλάρια και οι Αδραβάστοι, καταλήγεις τελικά στη θάλασσα, στην Κάτω Ζάκρο, όπου βρίσκονται τα ερείπια του μεγάλου μινωικού ανακτόρου (το τέταρτο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής εποχής), που αποτελεί και το σημαντικότερο αρχαιολογικό αξιοθέατο της ευρύτερης περιοχής της Σητείας. Στην πορεία αξίζει μια παράκαμψη στο χωματόδρομο που κινείται δίπλα στο φαράγγι των Νεκρών, ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά αξιοθέατα της Κρήτης.
ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΛΗΘΟΣ
Το μεγάλο οροπέδιο του Λασιθίου (Καθαρού) το ξέρουν οι πάντες, πολλοί λίγοι όμως έχουν ακούσει για το μικρό αλλά ωραιότατο οροπέδιο της Ζήρου, στα νότια της Σητείας (εδώ φτάνεις έχοντας ακολουθήσει το δρόμο προς Ιεράπετρα, στρίβοντας στους Παπαγιαννάδες), στο οποίο η έννοια τουρισμός είναι μάλλον άγνωστη. Οι ξενόγλωσσες ταμπέλες που βλέπεις καθώς διασχίζεις τον ομώνυμο οικισμό είναι ελάχιστες, αυτές των πρατηρίων βενζίνης, ενώ στα καφενεία σπανιότατα θα δεις ξένους. Οι ανεμόμυλοι που συναντάς λίγο πριν, στον Χανδρά, ίδιοι με αυτούς που βλέπουμε σε διαφημιστικές φωτογραφίες από το οροπέδιο του Λασιθίου, υπάρχουν και λειτουργούν σε πείσμα του χρόνου, αντλώντας νερό για το πότισμα των αμπελιών. Η σοφία της παραδοσιακής αξιοποίησης της ενέργειας του ανέμου επιβεβαιώνεται από τη λειτουργία των μεγάλων αιολικών πάρκων, που συναντάμε στο ανατολικό τμήμα του νομού Λασιθίου.
Το ραντάρ της πολεμικής αεροπορίας στην κορυφή, πάνω από τη Ζήρο, και το πορτοκαλί παροπλισμένο τζετ στην είσοδο της μονάδας αποτελούν ιδιόμορφα αξιοθέατα που αφήνεις πίσω σου καθώς κατευθύνεσαι προς την παραλία. Ακολουθεί ο μικροσκοπικός οικισμός Χαμαίτουλο, χαρακτηριστικό δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και μετά από αυτόν αρχίζει η «απόλυτη» κατάβαση. Εχοντας στόχο τον Ξερόκαμπο, μια πεντακάθαρη, απομονωμένη και ήσυχη αμμουδιά, βρίσκεσαι ξαφνικά αντιμέτωπος με ένα θέαμα που σου κόβει την ανάσα. Το απέραντο μπλε της θάλασσας χάνεται στο βάθος και σμίγει με το γαλάζιο του ουρανού. Ο στενός δρόμος, ασφάλτινο φίδι, ελίσσεται κατηφορίζοντας προς τη θάλασσα σε ένα κατάξερο, άγριο τοπίο και δημιουργεί ένα απίστευτο σκηνικό με τα πηγαινέλα του. Οι φουρκέτες διαδέχονται η μία την άλλη για τουλάχιστον ένα τέταρτο της ώρας και κάθε τόσο νιώθεις την ανάγκη να απαθανατίσεις τα μικροσκοπικά νησάκια που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από την ακτή. Στο τέλος του δρόμου αποζημιώνεσαι και με το παραπάνω για την όποια ταλαιπωρία των στροφών.
Σημειώνουμε ότι εδώ μπορείς να φτάσεις και από τη Ζάκρο, αλλά σε κάθε περίπτωση αξίζει να απολαύσεις το μοναδικό θέαμα του Ξερόκαμπου από ψηλά· είτε ανεβαίνοντας είτε κατεβαίνοντας.
Από εκεί και πέρα, την προσοχή σας αξίζει επίσης ο μεσαιωνικός οικισμός στην Ετιά με την αναστηλωμένη ενετική έπαυλη (στο δρόμο από Παπαγιαννάδες προς Ζήρο), η αρχαία Πραισός, τα ερείπια του μεσαιωνικού οικισμού στη Βόιλα, η μονή της Παναγίας της Φανερωμένης του Τράχηλα στη Σκοπή, το λαογραφικό μουσείο στο Χαμαίζι, ο Τρυπητός (μικρή χερσόνησος 3 χλμ. από τη Σητεία) κ.ά.
ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Η Σητεία συνδέεται το καλοκαίρι αεροπορικά με Αθήνα, Αλεξανδρούπολη και Πρέβεζα και ακτοπλοϊκά με Κάσο, Κάρπαθο και Ρόδο. Το πλησιέστερο λιμάνι στο οποίο μπορείτε να φτάσετε από Πειραιά, έχοντας προορισμό τη Σητεία, είναι αυτό του Ηρακλείου. Μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου το Ηράκλειο συνδέεται με ταχύπλοα επιβατηγά με Θήρα, Πάρο, Νάξο, Μύκονο. Το Ηράκλειο έχει επίσης καθημερινή, συχνή, αεροπορική σύνδεση με την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, όλο το χρόνο. Η διαδρομή Ηράκλειο – Σητεία με Ι.Χ. αυτοκίνητο διαρκεί 2 – 2,5 ώρες.