Σελάκανο, η κυκλική διαδρομή

Το Άρθρο αυτό έχει 1 σχόλιο

1. Γνωριμία με τον τόπο

   Η Ζάκρος και η Κάτω Ζάκρος υπάγονται στο Δήμο Ιτάνου, έναν από τους μικρότερους δήμους του νομού Λασιθίου, με πληθυσμό ωστόσο που συγκεντρώνεται κυρίως στη Ζάκρο και ξεπερνάει τους οκτακόσιους κατοίκους. Ολοι σχεδόν ασχολούνται με τη γεωργία και συγκεκριμένα με την παραγωγή και -τα τελευταία χρόνια- την εξαγωγή λαδιού. Με ένα πλήρως ανακαινισμένο ελαιουργείο, επένδυση ύψους 2 εκατ. ευρώ, και έναν αποτελεσματικό Συνεταιρισμό να συμπληρώνει τα 60 του χρόνια, εδώ, σε τούτη την απομακρυσμένη μα ολοζώντανη και αυτάρκη γωνιά της Κρήτης, θα γνωρίσετε ανθρώπους που ασχολούνται με την καλλιέργεια της γης και θα γευθείτε εξαιρετικής ποιότητας φρούτα και λαχανικά, αλλά και ένα από τα καλύτερα λάδια της Κρήτης. «Ποιότητα που οφείλεται τόσο στη μορφολογία του εδάφους όσο και στο νερό που ποτίζονται τα 230.000 και πλέον λιόδεντρα, με φυσική ροή από τις πηγές που βρίσκονται πάνω από το χωριό», αναφέρει χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού, Μανώλης Αϊλαμάκης.

   Ευλογημένος τόπος. Οχι μόνο δεν έδιωξε τους ανθρώπους του, αλλά τους κράτησε και τους απασχολεί κατά κύριο λόγο στη γη τους. Αυτό, βέβαια, συνέβη και για ένα επιπλέον λόγο που έκανε την Κάτω Ζάκρο γνωστή στα πέρατα του κόσμου, χωρίς να επιτρέψει ωστόσο στη βιομηχανία του τουρισμού να πραγματοποιήσει καταστροφικό πέρασμα από εδώ. Ηταν όταν τρία χρυσά αντικείμενα υψηλής αισθητικής και τεχνοτροπίας, που δόθηκαν ως δώρο από κάποιο χωρικό στον γιατρό Στέλιο Γιαλαμάκη, δημιούργησαν την πεποίθηση στον αρχαιολόγο Νικόλαο Πλάτωνα πως στην Κάτω Ζάκρο ήταν θαμμένο το τέταρτο μινωικό ανάκτορο της Κρήτης. Αυτά τα αντικείμενα μόνο κάποιο άγνωστο ανακτορικό εργαστήριο θα μπορούσε να έχει παράξει πίστεψε ο αρχαιολόγος και πράγματι η πεποίθησή του αυτή βγήκε αληθινή. Η πρώτη ανασκαφή, τον Οκτώβριο του 1961, διήρκεσε μόλις δέκα ημέρες για να συνεχιστεί την επόμενη χρονιά με την οικονομική υποστήριξη του Αμερικανού Leo Pomerance και της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών. Περισσότερα από 30 χρόνια ανασκαφών σε 25.000 τ.μ. έφεραν στο φως μια πυκνοκατοικημένη μινωική πόλη με ανεπτυγμένο οδικό δίκτυο, οικοδομικά τετράγωνα κι ένα ανάκτορο του επιπέδου Μαλίων, Φαιστού και Κνωσού.

   Παράλληλα, η αναζήτηση του μινωικού νεκροταφείου έκανε τον Νικόλαο Πλάτωνα να ανασκάψει πολλές θέσεις ευρύτερα της Ζάκρου. Εκεί πίστευε πως θα βρει πολύτιμα επιστημονικά και ιστορικά ευρήματα. Η έρευνα απλώθηκε σε όλο το μήκος του φαραγγιού που συνδέει τη Ζάκρο με την Κάτω Ζάκρο. Σε πολλές από τις σπηλιές που βρίσκονται στους τοίχους του φαραγγιού βρέθηκαν ταφές, προγενέστερες όμως του μινωικού ανακτόρου. Βρέθηκε, επίσης, μια πέτρινη κοσμηματοθήκη, στη λαβή της οποίας παρίσταται ένας ξαπλωμένος σκύλος. Μετά την ανακάλυψη των ταφών ο ίδιος ο Ν. Πλάτων το ονόμασε Φαράγγι των Νεκρών. Τα ευρήματα της Ζάκρου βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου, ενώ κάποια από αυτά εκτίθενται και στα μουσεία της Σητείας και του Αγίου Νικολάου.

   Ευλογημένη, λοιπόν, και η ανακάλυψη του ανακτόρου, όχι μόνο για τη σπουδαιότητά του, αλλά και επειδή εξαιτίας του απαγορεύθηκε αμέσως η οποιουδήποτε είδους ανοικοδόμηση περιμετρικά του αρχαιολογικού χώρου και στην παραλία (α΄ ζώνη), ενώ μόνο το 1995 επιτράπηκε στη χαρακτηριζόμενη ως β΄ ζώνη, στο ύψος περίπου της εξόδου του φαραγγιού. Βασική προϋπόθεση οι ενδιαφερόμενοι να διαθέτουν από 4 στρέμματα γης και πάνω. Καμία δυνατότητα, λοιπόν, για εισροή μαζικού τουρισμού. Οι σχεδιαζόμενες επενδύσεις στις εκτάσεις της Μονής Τοπλού βορειότερα είναι το καλύτερο αντιπαράδειγμα στη σύγχρονη συζήτηση.

   Περιήγηση και δραστηριότητες

   Αφήνοντας τη γραφική και καταπράσινη για τα δεδομένα της νοτιοανατολικής Κρήτης Ζάκρο, χτισμένη σε 160 υψόμετρο και συνεχίζοντας στο δρόμο για 7 περίπου χιλιόμετρα με κατεύθυνση προς τη θάλασσα, μια μεγάλη στροφή αφήνει πίσω της τα βουνά και αγκαλιάζει τα καταγάλανα νερά. Εκεί κάπου η Ανατολή συναντά το Νότο. Κι εκεί κάπου αρχίζει να αχνοφαίνεται ο γραφικός όρμος της Κάτω Ζάκρου. Με μια μεγάλη και δυο μικρότερες πεντακάθαρες παραλίες, με τα πετραδάκια να εναλλάσσονται με την ψιλή άμμο, τούτος ο οικισμός μοιάζει να βρίσκεται κοντά στον παράδεισο. «Nothing is closer to Paradise» διαβάζουμε σε μια ξύλινη ταμπέλα.

   Ο παράδεισος της Κάτω Ζάκρου, όμως, είναι κάπως διαφορετικός απ’ ό,τι έχουμε συνήθως κατά νουν. Μια όμορφη παραλία και καλό φαγητό μπορεί να βρει κανείς σε ολόκληρη την Κρήτη, χωρίς να διανύσει τόσα και τόσα χιλιόμετρα στους επαρχιακούς δρόμους της ανατολικής της πλευράς. Η Κάτω Ζάκρος όμως δεν προσφέρει μόνο αυτό…

   Εκτός από τον αρχαιολογικό χώρο του Μινωικού Ανακτόρου που θα βρείτε ανοιχτό καθημερινά από τις 8.30 το πρωί μέχρι τις 3 το μεσημέρι (είσοδος 3 ευρώ), πάρτε μαζί σας γερά, και ει δυνατόν ορειβατικά παπούτσια και γνωρίστε τον τόπο και τα γύρω βουνά. Η είσοδος του Φαραγγιού των Νεκρών, βρίσκεται στο μέσο της διαδρομής από τη Ζάκρο στην Κάτω Ζάκρο, ενώ υπάρχουν και αρκετές άλλες πεζοπορικές διαδρομές κλιμακούμενης δυσκολίας, όπως επίσης και ασφαλισμένο αναρριχητικό πεδίο στην έξοδο του φαραγγιού.

   Ιδιαίτερη μνεία αξίζει και στο Σπήλαιο των Πελεκητών, ένα από τα μεγαλύτερα σπήλαια της Κρήτης. Βρίσκεται σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από την Κάτω Ζάκρο και μπορεί να το επισκεφθεί κανείς με τα πόδια (προσοχή! Ο βαθμός δυσκολίας είναι υψηλός) ή με κάποιο μικρό σκάφος. Εχει μήκος 310 μέτρα, στο τέρμα του υπάρχει μικρή λίμνη με νερό και σ’ αυτό βρέθηκαν ίχνη κατοίκησης από τη νεολιθική εποχή.

   Ο Ηλίας που γνωρίσαμε στην αρχή έχει χαράξει και σηματοδοτήσει πολλές από αυτές τις διαδρομές και, όπως μας είπε και ο ίδιος, με μεγάλη του χαρά μπορεί να δώσει κατευθύνσεις, να σας ακολουθήσει ή και να σας δανείσει τον εξοπλισμό του (τηλ.: 28430-23.739). Με την ευκαιρία, πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ανάβαση (Στοά Αρσακείου 6Α) λεπτομερής χάρτης με τις εν λόγω διαδρομές.

   Με το αυτοκίνητό σας ή και πεζή για τους τολμηρούς, μπορείτε να ανεβείτε στη Ζάκρο από τον παλιό δρόμο που ένωνε τα δυο χωριά πριν από το 1985 που κατασκευάστηκε ο νέος. Πρόκειται για χωματόδρομο σε καλή κατάσταση, ο οποίος σε σημεία του κινείται στο χείλος του φαραγγιού, προσφέροντας μεγαλειώδη θέα. Και συνεχίζοντας τη βόλτα σας, μην παραλείψετε να επισκεφθείτε τις πηγές της Ζάκρου, αφήνοντας για λίγο την άγρια ομορφιά της Κάτω Ζάκρου και παίρνοντας μια ανάσα δροσιάς ανάμεσα στα πλατάνια που σκιάζουν τις πηγές.

   Τελικά, η Κάτω Ζάκρος αξίζει τα χιλιόμετρα που θα διανύσετε, ακόμα και αν απλώς επιθυμείτε να χαλαρώσετε σε μια όμορφη παραλία της Κρήτης, χωρίς πολύ κόσμο και κυρίως χωρίς να νιώσετε τουρίστας. Αλλωστε, αν όχι αμέσως, πολύ σύντομα θα γνωριστείτε με τους ντόπιους και θα μπείτε κι εσείς στην παρέα τους ή, για να το πούμε ακόμα καλύτερα, στη μεγάλη οικογένειά τους. Κάπου εκεί μακριά… στο νοτιοανατολικό άκρο της Κρήτης.

   Γιατί να επισκεφτείτε την Ζάκρο;

   • Επειδή θέλετε να ανακαλύψετε τα άγρια τοπία της Κρήτης.
   • Επειδή αναζητάτε όμορφες θάλασσες, χωρίς πολυκοσμία.
   • Επειδή η ανατολή του ηλίου είναι μοναδική.
   • Επειδή οι άνθρωποι είναι υπέρ το δέον φιλόξενοι.
   • Επειδή, αν την αγαπήσετε, θα την επισκεφθείτε ξανά.

   Απάντηση..