Κατελιώνας

Ο σημερινός επισκέπτης μόνο σωρούς ερειπίων μπορεί να δει στο άλλοτε πανίσχυρο αυτό χωριό που βρίσκεται μεταξύ Χανδρά και Σιτάνου. Όμως η απογραφή του Castrofylaca του 1583 που έγινε για τους Ενετούς απογράφει στο Cattegliona της Σητείας 428 (!!) κατοίκους. Σιγά – σιγά οι κάτοικοί του αραιώσαν για να φτάσει σε 26 το 1881 και να εγκαταλειφθεί οριστικά αργότερα.

Ορισμένοι ερευνητές πιστεύουν πως στη θέση αυτή βρισκόταν η αρχαία πόλη Δραγμός η οποία σύμφωνα με την επιγραφή της διαιτησίας των Μαγνήτων βρισκόταν μεταξύ Ιτάνου και Πραισού. Πάντως αρχαίες επιτύμβιες επιγραφές, λάρνακες και άφθονα όστρακα θεμελιώνουν την άποψη πως εκεί βρισκόταν κάποιος αρχαίος συνοικισμός. Οπωσδήποτε το χωριό θα ήταν οχυρωμένο, όπως δείχνει και το όνομά του που σημαίνει στις λατινογενείς γλώσσες οχυρωμένη τοποθεσία, που έχει μείνει και σε μας σαν Καστέλλο. Να αναφερθεί ότι υπάρχει και Ενετικό όνομα Cattelo.

από το βιβλίο του Ν. Παπαδάκη, αρχαιολόγου: ΣΗΤΕΙΑ