Μινωικός οικισμός Κάστρο

Εδώ στο «Κάστρο» είχε ιδρυθεί στο τέλος της μετανακτορικής μινωικής περιόδου ένας οικισμός καταφύγιο, που κατοικήθηκε μέχρι το τέλος των γεωμετρικών χρόνων. Η θέση είναι στρατηγική και ελέγχει το πέρασμα από τον ισθμό της Ιεράπετρας προς τα ανατολικά.

Η θέα στον κόλπο και τις ακτές του Αγίου Νικολάου, στο κάμπο βόρεια και νότια του Καβουσίου, στα βουνά της Μαλαύρας, στο νησί της Ψείρας στο βάθος αλλά και στις Λασιθιώτικες κορυφές στα δυτικά είναι το λιγότερο εντυπωσιακή.

Η απόκρημνη κορυφή του Κάστρου βρίσκεται στα 715μ. και γύρω της υπάρχουν πεζούλες που χρησιμοποιήθηκαν σε καλλιέργειες. Η ανασκαφή έγινε στην αρχή του 20ου αιώνα από την Harriet Boyd σε τρεις περιοχές : ανατολικά, βόρεια και δυτικά και επαναλήφθηκε από το 1981 και μετά από Αμερικανούς αρχαιολόγους.

Τα αποτελέσματα της έρευνας έδωσαν την ευκαιρία στους αρχαιολόγους να παρακολουθήσουν την εξέλιξη μιας κοινότητας της πρώιμης εποχής του σιδήρου από τη δημιουργία της στην υστερομινωική ΙΙΓ ( ή περίπου πρώιμης Εποχής του Σιδήρου) ως την πρώιμη ανατολίζουσα περίοδο (1200-600 πχ).

Ο οικισμός αποτελείται από μικρά τετράπλευρα σπίτια, και η σπανιότητα των δρόμων στον οικισμό δημιουργεί απορίες για το πως κυκλοφορούσαν οι κάτοικοι σ΄αυτόν, και εικάζεται ότι γινόταν μέσω της οροφής (!) των σπιτιών με την βοήθεια κλιμάκων. Η κεραμική, τα εργαλεία, τα καλοδιατηρημένα οστά ζώων που βρέθηκαν στο Κάστρο παρέχουν πολλές πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των κατοίκων του αλλά και τις σχέσεις τους με το φυσικό περιβάλλον και την αξιοποίηση των πόρων του. Για παράδειγμα το πλήθος των οστών βοοειδών, αιγοπροβάτων και χοίρων μας δίνουν πληροφορίες για την οργάνωση της κτηνοτροφίας, ενώ τα οστά ψαριών για την αξιοποίηση των θαλάσσιων πόρων, παρά την απόσταση από τη θάλασσα. Το μέγεθος του οικισμού μειώνεται κατά την διάρκεια του 7ου πχ αιώνα και τελικά εγκαταλείπεται.