Άγιος Γεώργιος

Μετονομάστηκε το 1955. Βρίσκεται σε απόσταση 14 χιλιομέτρων από την Σητεία στον δρόμο Σητείας – Ιεράπετρας. Στο Κοινοτικό Διαμέρισμα ανήκουν και οι συνοικισμοί Πάνω Επισκοπή, Δραπάνοι, Σωτήρα και Βουβάλοι. Άγνωστη η ετυμολογία του παλιού ονόματος του χωριού.

Ο Μ. Καταπότης πιστεύει πως πρόκειται για όνομα οικογένειας Τουρκικής ή Αλβανικής προέλευσης. Πιθανότερο ότι πρόκειται για ενετικό οικογενειακό όνομα αφού σε έγγραφο του 1280 αναφέρεται ο Petrus Turtullo. Στην απογραφή του 1583 των Ενετών το χωριό γράφεται Turtulus και είχε 111 κατοίκους.

Στην ίδια απογραφή αναφέρονταικαι 39 κάτοικοι στον σημερινό εγκαταλελειμένο συνοικισμό Δραπάνοι (Drapanus) που βρίσκεται μεταξύ Αγίου Γεωργίου και Συκιάς. Εδώ είχε την έδρα του ο αιμοβόρος γενίτσαρος Ιμπραήμ Αφεντάκης η Αφεντακάκης αλβανική ς καταγωγής ο οποίος το 1821 διάταξε γενική σφαγή των Χριστιανών της περιφερείας του. Λέγεται πως έσφαξε πιό πολλά από 700 άτομα. Ηταν ο γενικός δερβέναγας της περιοχής αφού είχε εξουσίες πολιτικές, δικαστικές και θρησκευτικές, τις οποίες ασκούσε αυθαίρετα. Είχε γυναίκα Χριστιανή από την Λάστρο το γένος Σακκαδάκη γι’ αυτό και τα χωριά του βορεινού άξονα γλύτωσαν από τις σφαγές του. Ερείπια του σπιτιού του σώζονται ακόμη. Το 1821 έσφαξε στους Τουρτούλλους 300 Χριστιανούς.

Η περιοχή του Αγίου Γεωργίου θεωρείται από τις πιό ενδιαφέρουσες από αρχαιολογικής πλευράς. Εκτός από τα διάφορα τυχαία ευρήματα έγιναν και ανασκαφικές έρευνες. Αποκαλύφθηκαν νεκροταφεία μινωϊά και γεωμετρικά, στην περιοχή του υψώματος Μαντάλια και μιά μινωϊκή έπαυλη στην περιοχή Προφήτη Ηλία. Στην τελευταία αποκαλύφθηκαν 30 διαμερίσματα με διάταξη σε τέσσερεις διαδοχικές ζώνες που επικοινωνούσαν μεταξύ τους με σκάλες. Η συνολική της έκταση ήταν τουλάχιστον διπλάσια και ίσως να είχε και δεύτερο όροφο.

Άκμασε από την Μεταμινωική περίοδο ώς την Υστερομινωική οπότε φαίνεται πως καταστράφηκε από σεισμό. Φαίνεται πως είχε συλληθεί. Από τα ευρήματα τα πιό σημαντικά, εκτός από τους διάφορους τύπους αγγείων, ήταν ένας πήλινος Μεσομινωικής περιόδου ληνός, ένας κεραμευτικός τροχός καθώς και εργαλεία λίθινα.

Όσοι ενδιαφέρονται για τα σπήλαια δεν πρέπει να παραλείψουν να επισκεφθούν το σπήλαιο «Μικρό Κατωφύγι» ΒΔ του χωριού σε υψόμετρο 425 μ. στην περιοχη Μαντηλιού Πλάϊ. Ηταν χώρος αρχαίας κατοίκησης και βρέθηκαν μέσα σ’ αυτό μινωϊκά όστρακα της Προμινωικής εποχής και οστά ανθρώπων και θηλαστικών. Το σπήλαιο αποτελείταιαπό μιά μικρή αίθουσα και μετά μιά κατηφορική γαλαρία μήκους περίπου 40μ. με πλούσιο διάκοσμο και λεκάνες νερού.

Σε μικρή απόστάση από αυτό είναι το «Μεγάλο Κατωφύγι» που ανοίγεται μέσα σε Ιουρασικό ασβεστόλιθο. Εισέρχεται κανείς από είσοδο πλάτους 3,20μ. Αποτελείται από δύο αίθουσες από τις οποίεςη πρώτη έχει μήκος 24μ. και πλάτος 12μ. και η δεύτερη 42μ. μήκοςκαι 11 μ. πλάτος. Η δεύτερη αίθουσα έχει τέσσερεις θαλάμους, στονένα υπάρχει μιά μεγάλη λίμνη νερού. Το χωριό είναι πλούσιο σε νεράκαι διαθέτει θαυμάσιες τοποθεσίες με μεγάλη βλάστηση.

από το βιβλίο του Ν. Παπαδάκη, αρχαιολόγου: ΣΗΤΕΙΑ, 2000